Anayasa Mahkemesi Üye Seçimi



  • Anayasa Mahkemesi, “Anayasa Mahkemesi Kuruluş ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun ”da belirlenmiş olan özel yargılama usullerini uygular. Mahkeme’nin çalışma esasları ve üyeleri arasındaki işbölümü kendi yapacağı içtüzükle düzenlenir.
  • Anayasa Mahkemesi, Anayasa’da düzenlendiği için, statüsünde değişiklik yapılması ancak Anayasa değişikliğiyle mümkündür.

KURULUŞU:
  • 17 üyeden oluşur. 14 üye Cumhurbaşkanı tarafından, 3 üye TBMM tarafından seçilir (2010 Anayasa Değişikliği).
  • Türkiye Büyük Millet Meclisi; 2 üyeyi Sayıştay Genel Kurulu’nun kendi başkan ve üyeleri arasından, her boş yer için gösterecekleri üçer aday içinden, 1 üyeyi ise baro başkanlarının serbest avukatlar arasından gösterecekleri üç aday içinden yapacağı gizli oylamayla seçer (2010 Anayasa Değişikliği).
  • Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde yapılacak bu seçimde, her boş üyelik için ilk oylamada üye tam sayısının üçte iki (2/3) ve ikinci oylamada üye tam sayısının salt çoğunluğu aranır. İkinci oylamada salt çoğunluk sağlanamazsa, bu oylamada en çok oy alan iki aday için üçüncü oylama yapılır; üçüncü oylamada en fazla oy alan aday üye seçilmiş olur (2010 Anayasa Değişikliği).

Cumhurbaşkanı:

  • 3 üyeyi Yargıtay,
  • 2 üyeyi Danıştay,
  • 1 üyeyi Askerî Yargıtay,
  • 1 üyeyi Askerî Yüksek İdare Mahkemesi genel kurullarınca kendi başkan ve üyeleri arasından her boş yer için gösterecekleri üçer aday içinden,
  • En az ikisi hukukçu olmak üzere 3 üyeyi Yükseköğretim Kurulu’nun kendi üyesi olmayan yükseköğretim kurumlarının hukuk, iktisat ve siyasal bilimler dallarında görev yapan öğretim üyeleri arasından göstereceği üçer aday içinden,
  • 4 üyeyi üst kademe yöneticileri, serbest avukatlar, birinci sınıf hâkim ve savcılar ile en az 5 yıl raportörlük yapmış Anayasa Mahkemesi raportörleri arasından seçer (2010 Anayasa Değişikliği).
  • Yargıtay, Danıştay, Askerî Yargıtay, Askerî Yüksek İdare Mahkemesi ve Sayıştay genel kurulları ile Yükseköğretim Kurulu’ndan Anayasa Mahkemesi üyeliğine aday göstermek için yapılacak seçimlerde en fazla oy alan 3 kişi aday gösterilmiş sayılır. Baro başkanlarının serbest avukatlar arasından gösterecekleri üç aday için yapılacak seçimde de en fazla oy alan 3 kişi aday gösterilmiş sayılır (2010 Anayasa Değişikliği).
  • Anayasa Mahkemesi’ne üye seçilebilmek için, 45 yaşın doldurulmuş olması kaydıyla; yükseköğretim kurumları öğretim üyelerinin profesör veya doçent unvanını kazanmış, avukatların en az 20 yıl fiilen avukatlık yapmış, üst kademe yöneticilerinin yükseköğrenim görmüş ve en az 20 yıl kamu hizmetinde fiilen çalışmış, birinci sınıf hâkim ve savcıların adaylık dahil en az 20 yıl çalışmış olması şarttır (2010 Anayasa Değişikliği).
  • Anayasa Mahkemesi üyeleri arasından gizli oyla ve üye tam sayısının salt çoğunluğu ile 4 yıl için bir Başkan ve iki başkanvekili seçilir. Süresi bitenler yeniden seçilebilirler (2010 Anayasa Değişikliği). Anayasa Mahkemesi üyeleri asli görevleri dışında resmi veya özel hiçbir görev alamazlar.

Üyeliğin Sona Ermesi:
  • Anayasa Mahkemesi üyeleri 12 yıl için seçilirler. Bir kimse iki defa Anayasa Mahkemesi üyesi seçilemez (2010 Anayasa Değişikliği).
  • Anayasa Mahkemesi üyeleri 65 yaşını doldurunca emekliye ayrılırlar. Zorunlu emeklilik yaşından önce görev süresi dolan üyelerin başka bir görevde çalışmaları ve özlük işleri kanunla düzenlenir (2010 Anayasa Değişikliği).
  • Anayasa Mahkemesi üyeliği, bir üyenin hâkimlik mesleğinden çıkarılmayı gerektiren bir suçtan dolayı hüküm giymesi halinde kendiliğinden; görevini sağlık bakımından yerine getiremeyeceğinin kesin olarak anlaşılması halinde de, Anayasa Mahkemesi üye tam sayısının salt çoğunluğunun kararı ile sona erer.
Çalışma ve Yargılama Usulü:

  • Anayasa Mahkemesi, 2 bölüm ve Genel Kurul halinde çalışır. Bölümler, başkanvekili başkanlığında 4 üyenin katılımıyla toplanır (2010 Anayasa Değişikliği).
  • Genel Kurul, Mahkeme Başkanı’nın veya Başkanın belirleyeceği başkanvekilinin başkanlığında en az 12 üye ile toplanır (2010 Anayasa Değişikliği).
  • Bölümler ve Genel Kurul, kararlarını salt çoğunlukla alır. Bireysel başvuruların kabul edilebilirlik incelemesi için komisyonlar oluşturulabilir (2010 Anayasa Değişikliği).
  • Siyasî partilere ilişkin dava ve başvurulara, iptal ve itiraz davaları ile Yüce Divan sıfatıyla yürütülecek yargılamalara Genel Kurulca bakılır, bireysel başvurular ise bölümlerce karara bağlanır (2010 Anayasa Değişikliği).
  • Anayasa değişikliğinde iptale, siyasî partilerin kapatılmasına ya da devlet yardımından yoksun bırakılmasına karar verilebilmesi için toplantıya katılan üyelerin üçte iki (2/3) oy çokluğu şarttır (2010 Anayasa Değişikliği).
  • Şekil bozukluğuna dayalı iptal davaları Anayasa Mahkemesi’nce öncelikle incelenip karara bağlanır.
  • Anayasa Mahkemesi’nin kuruluşu, Genel Kurul ve bölümlerin yargılama usulleri, Başkan, başkanvekilleri ve üyelerin disiplin işleri kanunla; Mahkemenin çalışma esasları, bölüm ve komisyonların oluşumu ve işbölümü kendi yapacağı içtüzükle düzenlenir (2010 Anayasa Değişikliği).
  • Anayasa Mahkemesi Yüce Divan sıfatıyla baktığı davalar dışında kalan işleri dosya üzerinde inceler. Ancak, bireysel başvurularda duruşma yapılmasına karar verilebilir (2010 Anayasa Değişikliği). Mahkeme ayrıca, gerekli gördüğü hallerde sözlü açıklamalarını dinlemek üzere ilgilileri ve konu üzerinde bilgisi olanları çağırabilir ve siyasî partilerin kapatılmasına ilişkin davalarda, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısından sonra kapatılması istenen siyasî partinin genel başkanlığının veya tayin edeceği bir vekilin savunmasını dinler.

GÖREVLERİ:
İŞLEMLERİN İPTALİNE İŞKİN GÖREVLERİ
  • Kanunların,
  • Kanun Hükmünde Kararnamelerin   (olağan dönem),
  • TBMM içtüzüğünün hem şekil hem de esas
  • (içerik) açısından Anayasa’ya aykırılığını inceler.
  • Anayasa değişikliklerini ise,   sadece şekil bakımından inceler ve denetler.

0 yorum:

Yorum Gönder

Share

Twitter Delicious Facebook Digg reddit Favorites More