KPSS COĞRAFYA AÇIKLAMALI DERS NOTLARI (part3) ~ Memur Vadisi

KPSS COĞRAFYA AÇIKLAMALI DERS NOTLARI (part3)

06:15 Unknown Yorumsuz Bu Haberi Beğen:

DOĞU KARADENİZ BÖLÜMÜ

Giresun, Trabzon, Rize, Artvin, Gümüşhane ve Bayburt bölümün il merkezleridir. Rize ve Trabzon en gelişmiş illeridir.
En engebeli ve ortalama yükseltinin en fazla olduğu bölümdür.
En fazla yağış alan bölümdür.
Aritmetik nüfus yoğunluğunun en az, tarımsal nüfus yoğunluğunun en fazla olduğu bölümdür.

Dağınık yerleşmenin en fazla olduğu bölümdür.
Ülke ekonomisine en çok tarımla katkı sağlar.
Yer şekilleri nedeniyle tarımda makineleşmenin ve iklim nedeniyle tarımsal sulama ihtiyacının en az olduğu bölümdür.
Nadas alanlarının en az olduğu bölümdür.
Heyelan olayının en sık görüldüğü bölümdür.
Sarp sınır kapısı Artvin’den Gürcistan’a açılır.

ORTA KARADENİZ BÖLÜMÜ

Yükselti ve engebenin en az olduğu bölümdür.
Tarım alanlarının en geniş yer tuttuğu bölümdür.
Denizel iklimin en geniş alana yayıldığı bölümdür.
Ulaşım olanaklarının en iyi olduğu bölümdür.
En gelişmiş liman olan Samsun limanı bu bölümdedir.
Kıyı ile iç kısımlar arasında iklim farklılığının en az olduğu bölümdür.
En az yağış alan bölümdür.
Samsun, Ordu, Amasya, Çorum, Tokat bölümün il merkezleridir.

BATI KARADENİZ BÖLÜMÜ

Ekonomiye en önemli katkısı maden çıkarımı ve maden işleme alanındadır.
Ortalama sıcaklığın en düşük olduğu bölümdür.
Orman ürünleri ve ormancılık önemli geçim kaynaklarından biridir.
Kümes hayvancılığının en çok geliştiği bölümdür.(Bolu, Düzce çevresi)
Kereste fabrikalarının en çok geliştiği bölümdür.
Kâğıt üretimi ile ekonomiye önemli katkı sağlar. (Çaycuma, Taşköprü)
Ereğli ve Karabük demir çelik fabrikaları en önemli sanayi kuruluşlarıdır.
Zonguldak, Karabük, Bartın, Düzce, Bolu, Kastamonu, Sinop ve Çankırı bölümün il merkezleridir.

MARMARA BÖLGESİ

Güneydoğu Anadolu Bölgesinden sonra en küçük ikinci bölgemizdir. Üç denize kıyısı bulunmaktadır. İki kıtada toprağı bulunmaktadır. Ergene, Güney Marmara, Yıldız Dağları ve Çatalca-Kocaeli olmak üzere dört bölümden oluşur.

YERŞEKİLLERİ

Bölge yer şekilleri açısından genelde sade bir görünüm arz eder. Ortalama yükseltinin en az olduğu bölgedir. Engebeliliğin en az olduğu bölgelerden biridir.

Fiziki haritalarda kullanılan renkler yalnızca yükseltiyi gösterir. Aynı yükselti basamağında bulunan yerler aynı renklerle gösterilir.

0-500m arası yeşil
500-1000m arası sarı
1000-1500m arası turuncu
1500-2000m arası açık kahverengi
2000-2500m arası koyu kahverengi ile gösterilir

Ortalama yükselti azdır. En önemli yükseltileri Uludağ(iç volkanik), Samanlı dağları, Işıkdağı, Korudağ ve Yıldız dağlarıdır. Bu nedenle:

a) Fiziki haritalarda yeşil rengin en çok kullanıldığı bölgedir.

b) Hidroelektrik potansiyeli-nin en az olduğu bölgedir.

c) Akarsuların denge profiline en çok yaklaştığı bölgelerden biridir.

d) Gerçek ve indirgenmiş sıcaklık farklarının en az olduğu bölgedir.

Engebeliliğin en az olduğu bölgelerden biridir. Bu nedenle:

a) Kendi yüzölçümüne oranla tarım alanlarının en geniş yer tuttuğu bölgedir.(Marmara%30, İç Anadolu %27, Ege %24, GD. Anadolu %20, Akdeniz %18, Karadeniz %16, D.Anadolu %10).

b) Bölge içi ulaşımın en rahat olduğu bölgedir.

c) En engebeli yerleri Yıldız Dağları bölümü ile Biga Yarımadasıdır.

Plato: Çevresine göre yüksekte kalmış ve akarsular tarafından derin vadilerle yarılmış düzlüklerdir.

Ova: Çevresine göre alçakta kalmış ve akarsuların genelde yüzeyde, derin olmayan vadilerde aktıkları düzlüklerdir.

Ria kıyı tipi: Eski akarsu vadilerinin deniz suyu tarafından işgal edilmesiyle oluşmuş kıyılardır.

Çatalca-Kocaeli yarımadası ve Ergene havzası aşınmış platolardır.

İstanbul ve Çanakkale boğazları ile Haliç, Ria kıyı tipine örnektir. Ayrıca Büyük ve Küçük Çekmece gölleri ile Kapıdağı yarımadasının her iki tarafındaki körfezler (Bandırma ve Erdek) limanlı kıyı tipine örnektir.
Kapıdağı yarımadası dalga ve akıntıların kıyıda yaptığı biriktirme sonucunda oluşmuş bir tombolodur.

Ovalar: Bölgenin ovaları oluşum yönünden genelde tektonik kökenlidir. Kuzey Anadolu fay hattı boyunca meydana gelen çöküntü alanlarının erozyon sonucunda doldurulmasıyla oluşmuşlardır.

Adapazarı, Pamukova, Karacabey, İnegöl, M. Kemalpaşa, Gönen ve Balıkesir ovaları tektonik ovalardır.
Marmara ve Karadeniz kıyılarında, kıyıya paralel akıntılar nedeniyle delta ovası gelişmemiştir. Bölgenin tek deltası Ege kıyısındaki Meriç deltasıdır.

Akarsu ve Gölleri:

Yükseltinin az olması nedeniyle denge profiline en yakın akarsular bölgededir.
Akarsuların hidroelektrik potansiyelinin en az olduğu bölgedir.
Genelde kış ve ilkbahar aylarında kabarırlar; diğer mevsimlerde seviyeleri düşer.
Sakarya ve Meriç nehirleriyle Susurluk ve Ergene çayları önemli akarsularıdır.
Meriç yurt dışından kaynağını alır, Yunanistan’la sınırımızı çizerek Ege’ye dökülür.
Sapanca, İznik, Manyas ve Ulubat gölleri Kuzey Anadolu fay hattı üzerinde ortaya çıkmış tektonik göllerdir. Suları tatlıdır.
Küçük ve Büyük Çekmece gölleri ile Durusu (Terkos) gölü dalga biriktirmesi ile oluşmuş kıyı set gölleridir. Durusu gölünün suları tatlıdır.

İKLİM VE BİTKİ ÖRTÜSÜ

Türkiye’de görülen iklimler arasında geçiş bölgesidir ve üç ana bölümde değerlendirilebilir.
Yükselti ve engebeliliğin azlığı nedeniyle kendi yüzölçümüne oranla denizel iklimin en geniş alana yayıldığı bölgedir.
İklim çeşitliliğinin en fazla olduğu bölgedir.
Güney Marmara Bölümü’nde Akdeniz, Ergene Bölümü’nde bozkır ve Marmara’nın kuzeyinde (Yıldız dağları ve Çatalca-Kocaeli Bölümleri’nde) Karadeniz iklimi etkilidir.

Güney Marmara Bölümü:

Güney Marmara bölümü’nde kışları ılık ve yağışlı, yazları ise sıcak ve kurak iklim şartları etkilidir.
En fazla yağış kış aylarında düşer ve kış yağışları cephesel kökenlidir.
Akdeniz iklimi enlem etkisiyle bozulmuştur. Yaz kuraklığı ve kış ılıklığı gerçek Akdeniz iklimi yaşanan yerlerdeki kadar belirgin değildir.
Ortalama 600mm kadar yağış alır.
Doğal bitki örtüsü makidir; fakat Akdeniz Bölgesi’nde 800m ye kadar çıkan maki burada 200m ye kadar çıkar.
Orman alanı bakımından 4. sıradadır(%11,5).

Ergene Bölümü:

Balkanlar üzerinden gelen soğuk ve kuru hava kütleleri deniz etkisinin iç kısımlara sokulmasını engeller.
Bu nedenle karasal (Bozkır) iklim şartları etkilidir.
En az yağış alan ve ortalama sıcaklığın en düşük olduğu bölümdür.
Kar yağışı ve don olayının en çok görüldüğü bölümdür.
Ortalama 400mm yağış alır.
Yağışlar ilkbaharda yoğunlaşır ve konveksiyonel yağışlardır.
Doğal bitki örtüsü bozkırdır.

Kuzey Marmara:

Yıldız Dağları ve Çatalca-Kocaeli Bölümleri’nde etkili olan iklim Karadeniz iklimidir.
Ortalama 700-800mm yağış alır.
Yağış rejiminin en düzenli olduğu bölümdür.
Geniş ve karışık yapraklı ormanlar, yükseltinin arttığı yerlerde ise iğne yapraklı ormanlar doğal bitki örtüsünü oluşturur.

NÜFUS VE YERLEŞME

18 milyonu aşan nüfusuyla en kalabalık bölgedir.
Yüzölçümünün küçük nüfusun fazla olması nedeniyle aritmetik nüfus yoğunluğunun en fazla olduğu bölgedir.
Sanayileşme, ulaşım olanakları, Osmanlı ve Doğu Roma’ya başkentlik yapmış olması, yerşekilleri ve iklimin uygun olması, tarım alanlarının fazla olması sık nüfuslanmanın nedenleridir.
Kentsel nüfus oranının en fazla olduğu bölgedir.
Okuma yazma oranının en fazla olduğu bölgedir.
Sanayi ve hizmet sektörlerinde çalışan nüfusun en fazla olduğu bölgedir.
Doğurganlık oranının en düşük olduğu bölgedir.
Nüfus doğumlarla değil daha çok göçlerle artmaktadır.
En sık nüfuslu yerleri Çatalca-Kocaeli Bölümü ve Güney Marmara ovalarıdır.
Yıldız Dağları ve Biga yarımadası ise seyrek nüfuslanmış yerlerdir. Buralarda nüfus yoğunluğu Türkiye ortalamasının altındadır.
Konutlarda doğal yapı malzemesinin en az kullanıldığı bölgedir.
Aşırı nüfus birikimi şehirlerde çarpık kentleşme ve çeşitli alt ve üst yapı sorunlarının ortaya çıkmasına neden olmuştur.

TARIM VE HAYVANCILIK

Ekili dikili alan oranının en fazla olduğu bölgedir(%30).
İklim çeşitliliğine bağlı olarak ürün çeşitliliğinin en fazla olduğu bölgedir.
Modern (İntansif) tarım ve hayvancılık yöntemlerinin en çok kullanıldığı bölgedir.
Tarımsal üretimi fazla olsa da tüketici nüfusun da fazla olması diğer bölgelerden tarım ve hayvancılık ürünü almasına yol açar.

Ayçiçeği: Türkiye üretiminin yaklaşık %75 ini karşılar. Karasal iklimin görüldüğü Ergene Bölümü asıl yetişme alanıdır. Yağ üretiminde kullanılmaktadır.

Pirinç: Türkiye üretiminin yarıdan fazlasını tek başına karşılar. Ergene çayı ve kollarının suladığı alanlar ile susurluk çayı çevresinde yetiştirilir. İlk yetişme döneminde bol suya ihtiyaç duyar olgunlaşma döneminde ise kuraklık ister(%62).

Zeytin: Akdeniz ikliminin etkili olduğu Güney Marmara’nın Marmara ve Ege kıyılarında yetiştirilir. Ege Bölgesi’nden sonra ikinci sıradadır(%28).

Fındık: Karadeniz ikliminin etkili olduğu Kocaeli yarımadasında yetiştirilir. Karadeniz’den sonra ikinci sıradadır(%15).

Mısır: Karadeniz iklim sahasında doğal yollarla diğer alanlarında sulama ile yetiştirilir. Akdeniz ve Karadeniz’den sonra üçüncü sıradadır(%20).

Buğday: Ergene bölümü ve Güney Marmara’nın iç kısımlarında yaz kuraklığının etkili olduğu bölümlerinde yetiştirilir(%19).

Ayrıca bölgede şekerpancarı (Balıkesir, Adapazarı ve Trakya’da), tütün (Balıkesir ve Sakarya’da), kestane, şeftali(Bursa çevresinde), üzüm(bölge genelinde) gibi ürünlerde yetiştirilmektedir. Güney Marmara’da sebzecilik önemli bir geçim kaynağıdır.

Hayvancılık:

Nüfusun fazla olması tüketime olan talebi arttırmıştır. Artan talebi hızlı ve düzenli karşılamak amacıyla daha çok kümes ve besi hayvancılığı gelişmiştir.
Kümes ve ahır hayvancılığının en yaygın olduğu bölgedir.
Ayrıca yaz kuraklığı görülen alanlarda küçükbaş mera hayvancılığı da gelişmiştir. Bursa çevresinde merinos türü koyun yetiştiriciliği önemlidir.
Yıldız dağları çevresinde büyükbaş hayvancılık mera hayvancılığı olarakta yapılmaktadır.
Bursa, Bilecik ve Balıkesir çevresi Türkiye ipek böcekliğinde en önde gelen yerlerdir. Yaklaşık %75 lik oranla ilk sıradadır.
Et, süt, yumurta üretiminde Türkiye’de ilk sıradadır.
Boğazlar ve Marmara denizi akıntılar nedeniyle balık çeşitliliğinin en fazla olduğu yerlerdir. Özellikle göç dönemlerinde balıkçılık için en uygun yerler boğazlardır. Çeşitlilikte ilk sırada olsa da üretimde Karadeniz’den sonra ikinci sıradadır(%12).
Yıldız Dağları bölümünde ormancılık önemli geçim kaynaklarından biridir.

YERALTI KAYNAKLARI

Bölge yeraltı kaynakları bakımından oldukça fakir bir bölgedir. Gerek çeşit gerekse de rezerv miktarları oldukça azdır.

Bor mineralleri: Balıkesir’de Bigadiç ve Susurluk çevresinde çıkarılır. Türkiye, Dünya bor mineralleri üretiminde yaklaşık %70 lik oranla ilk sıradadır. Marmara bölgesi ise Türkiye rezervinin %65 ine sahiptir.
Mermer: Bilecik ve Marmara adaları çevresinde çıkarılır.
Linyit: Çanakkale-Çan, Balıkesir, Bursa-Orhaneli ve Adapazarı çevresinde çıkarılır.
Volfram: Bursa-Uludağ da çıkarılır. Türkiye rezervinin tamamı Uludağ’ dadır.
Demir: Sakarya ve Balıkesir çevresinde çıkarılır. Tenör oranı düşük olduğu için fazla çıkarılmaz.
Doğalgaz: Kırklareli-Hamitabat ve Lüleburgaz’da çıkarılmaktadır.

SANAYİ VE TİCARET

Sanayi ve ticaretin en çok geliştiği bölgedir. Bu nedenle:

En fazla enerji tüketen bölgedir.
En fazla vergi veren bölgedir.
Gayri safi milli hasılaya en çok katkı yapan bölgedir.
En fazla endüstriyel üretim yapan bölgedir.
Nüfusun en çok toplandığı ve diğer bölgelerden en çok göç alan bölgedir.
En gelişmiş bölümü Çatalca-Kocaeli bölümüdür. En geri kalmış yerleri ise Yıldız Dağları Bölümü ile Biga yöresidir.
İstanbul limanı hem bölgenin hem Türkiye’nin en gelişmiş, hinterlandı en geniş olan limanıdır. Aynı zamanda en büyük ithalat(dışalım) limanımızdır.
Türkiye’de var olan hemen her sanayi kolu bölgede bulunmaktadır.

Petrokimya Tesisleri: Tüpraş’a bağlı kuruluşlardan olan İzmit-İpraş petrol rafinerisi ve İzmit-Petkim fabrikası önemli kuruluşlardır.

Kâğıt Fabrikaları: Balıkesir kâğıt fabrikası bölgenin ve Türkiye’nin önemli sanayi kuruluşlarındandır. İzmit-Seka kapatılmıştır.

Otomotiv Sanayi: İstanbul, İzmit, Adapazarı, Bursa ve Bilecik’te gelişmiştir.

Gemi sanayi: İstanbul’da Pendik ve Tuzla’da, İzmit’te Gölcük’te gelişmiştir. Ayrıca Yalova çevresinde de tersaneler kurulmuştur.

Cam Sanayi: İstanbul, Bursa, Çanakkale, Bilecik ve Kocaeli’de gelişmiştir.

Dokumacılık: Bursa’da ipekli ve pamuklu dokumacılık, İzmit-Hereke’de yünlü dokumacılık, Tekirdağ ve Adapazarı’nda pamuklu dokumacılık, İstanbul’da konfeksiyon sanayi gelişmiştir.

İçki Sanayi: İstanbul, Edirne ve Kırklareli’nde gelişmiştir.

Şeker Sanayi: Balıkesir-Susurluk, Adapazarı, Tekirdağ-Alpullu ve Kırklareli’nde gelişmiştir.

Yağ Sanayi: Edirne, Tekirdağ, Kırklareli, Gemlik çevresinde gelişmiştir.

Seramik Sanayi: Çanakkale, Bilecik ve Bursa çevresinde gelişmiştir.

Suni Gübre Sanayi: Balıkesir-Bandırma, İzmit, Adapazarı ve İstanbul-Yarımca’da gelişmiştir.

Plastik Sanayi: İstanbul, İzmit ve Adapazarı’nda gelişmiştir.

Lastik Sanayi: İstanbul, İzmit ve Adapazarı’nda gelişmiştir.

İlaç Sanayi: İzmit, İstanbul ve Adapazarı’nda gelişmiştir.

Vagon Sanayi: Adapazarı’nda gelişmiştir.

Ayrıca Güney Marmara başta olmak üzere konservecilik ve Trakya merkezli olmak üzere mandıracılık gelişmiştir.
İstanbul-Ambarlı, Kırklareli-Hamitabat ve Bursa-Ovaakça da kurulmuş ve doğal gazla çalışan termik elektrik santralleri önemli sanayi kuruluşlarıdır. Çanakkale-Çan’da linyitle çalışan bir termik elektrik santrali vardır.

TURİZM DEĞERLERİ

Bölge Türkiye turizm gelirlerinin yaklaşık yarısını tek başına karşılar ve bu alanda ilk sırada gelir.
İstanbul Türkiye’de turizm potansiyelinin ve gelen turist sayısının en fazla olduğu ildir.
Kıyı turizmi Akdeniz ikliminin etkisiyle Güney Marmara’da, Marmara ve Ege denizi kıyılarında gelişmiştir.
Kış turizmi Bursa’da Uludağ ve İzmit’te Kartepe’de gelişmiştir.
Kaplıca turizmi Balıkesir-Gönen, Yalova, Adapazarı ve Bursa çevresinde gelişmiştir.
Manyas Kuş gölü, Uludağ ve Kazdağı milli parkları önemli turizm değerleridir.
Ayrıca Bursa, İstanbul ve Edirne’de Osmanlı ve Bizans’a ait tarihi kalıntılar ile İstanbul’da bulunan inanç merkezleri önemli turizm değerleridir.

ÇATALCA-KOCAELİ BÖLÜMÜ

İstanbul, İzmit ve Adapazarı bölümün il merkezleridir.
Bölgenin ve Türkiye’nin en gelişmiş bölümüdür.
Türkiye’de şehirleşme oranının, sanayileşmenin ve nüfusun en fazla olduğu, en fazla enerji tüketen bölümdür.
Yerşekilleri bakımından sade bir görünümü vardır.
En fazla göç alan bölümdür.
Ticaret, bankacılık ve finans sektörünün en çok geliştiği bölümdür.
Kişi başına düşen ulusal gelirin en fazla olduğu bölümdür.
Şeker pancarı, tütün, fındık, patates en önemli tarım ürünleridir.
Genelde Karadeniz ikliminin etkisinde olsa da Akdeniz ikliminin etkileri-

de görülmektedir.

GÜNEY MARMARA BÖLÜMÜ

Çanakkale, Bursa, Balıkesir, Bilecik ve Yalova bölümün il merkezleridir.
Yüzölçümünün en büyük olduğu bölümdür.
Kıyı kesiminde Akdeniz, iç kısımlarda ise karasal iklim şartları etkilidir.
Tarım alanları geniş yer kaplar.
Nüfus daha çok tektonik çöküntü ovaları ve Bursa gibi sanayileşmiş merkezlerde toplanmıştır.
İpek böcekçiliği, zeytin, sebze, şeftali, çilek ve şeker pancarı önemli tarım ürünleridir.
Bölgenin ve bölümün en engebeli yeri Biga yarımadasıdır.
Çanakkale Boğazı çevresi ve Gökçeada’da rüzgâr enerjisi ile çalışan elektrik santralleri kurulmuştur.

ERGENE BÖLÜMÜ

Edirne ve Tekirdağ bölümün il merkezleridir.
Yerşekillerinin en sade olduğu bölümdür.
Bölüm karasal iklimin etkisindedir, Bu nedenle en az yağış alan ve ortalama sıcaklığın en düşük olduğu bölümdür.
İpsala sınır kapısı Yunanistan’a ve Kapıkule sınır kapısı Bulgaristan’a açılmaktadır.
Türkiye ayçiçeği ve pirinç üretiminin en yoğun olduğu bölümdür.
Yağ, şeker, içki ve dokuma sanayi gelişmiştir.

YILDIZ (ISTRANCA) DAĞLARI BÖLÜMÜ

Kırklareli bölümün tek il merkezidir.
En engebeli bölümdür.
Bölgenin en geri kalmış bölümüdür.
Ormancılık ve büyükbaş hayvancılık bölümün en önemli geçim kaynaklarıdır.
Dağlar kıyıya paraleldir. Bu nedenle en fazla yağış alan bölümdür.

EGE BÖLGESİ

Türkiye’nin en batısında yer alan ve yüz ölçümü açısından 5. büyük bölgemizdir. Kıyı(Asıl) Ege ve İç Batı Anadolu bölümleri olmak üzere iki bölümden oluşur.

YERŞEKİLLERİ

Bölgenin yerşekillerinin temelini kıyıya dik uzanan dağlar ve bu dağlar arasındaki çöküntü ovaları oluşturur.
Kıyı Ege bölümündeki dağlar kırıklı dağlardır. Bu şekilde oluşan arazilerde kırılarak yükselen alanlara horst, alçalan alanlara ise graben denir.
Dağların her iki yamacı faylarla çevrelenmiştir; bu nedenle depremselliği yüksektir.
Bölgede bazı alanlarda (Manisa-Kula volkanları) volkanik faaliyetler görülmüştür.
Sıcak su kaynakları bakımından zengindir.
Dağlar kıyıya dik uzandığı için kıyılar girintili çıkıntılıdır. Doğal liman bakımından zengindir.
Bölge genelinde enine kıyı tipi görülür. Ayrıca Muğla kıyılarında (Gökova ve Güllük körfezleri) Ria kıyı tipi de görülür.
Denizel iklim geniş bir alana yayılır.
İç bölgelerle olan ulaşım kolaydır.
Kıta sahanlığı geniştir.
İç Batı Anadolu Bölümü’nde yükselti artmış ve dağların uzanış doğrultusu (GD-KB) değişmiştir.
İç Batı Anadolu bölümü daha çok plato görünümündedir(Yazılıkaya paltosu).
Menteşe yöresi en dağlık, engebeli bölümüdür. Burada dağlar kıyıya paralel uzanır.

Ovaları:

Dağlar arasında kırılmalar esnasında çöken grabenler tektonik ovaları oluşturur ve üzerinde akan nehirlerle aynı isimleri alırlar.
Kıyıdaki ovalar ise delta ovalarıdır. Bölgede akarsuların yatak eğimleri az olsa da delta oluşum hızı son derece yüksektir. Bu durum akarsuların denize bol miktarda alüvyon taşıdığının kanıtıdır.
Antik dönemde birer liman şehri olan Efes ve Milet şehirlerinin bugün kıyıdan 15km kadar içeride olması delta oluşumunun hızlı gerçekleştiğinin kanıtlarıdır.

Akarsu ve Gölleri:

Bölgenin tamamında yazlar kurak geçtiği için akarsu rejimleri de düzensizdir.
En fazla suyu kış ve ilkbahar aylarında taşırlar.
Akarsular graben alanları üzerinde doğudan batıya doğru akarlar ve taşıdıkları alüvyonların bir kısmını grabenlerde biriktirerek tektonik ovaları oluştururlar.

Menderes: Akarsuların yatak eğimlerinin azaldı-ğı yerlerde oluşturdukları büklümlerdir. Kıvrımın dış tarafı çarpak, iç tarafı ise yığınak alanıdır. Akarsular menderes çizdikleri yerlerde çarpak alanını aşındırarak derinleştirirler ve kendilerini dar bir kanala sokarak akışlarını hızlandırırlar. Menderes oluşumu ilerlediğinde kopmuş menderesler ortaya çıkar. Şekilde kenarlarda yer alan hilal biçimli yapılar ise kopmuş menderesleri gösteren göllerdir.

Akarsularda menderesli (kıvrımlı) akışın en fazla görüldüğü bölgedir.

Alüvyon Set Gölleri: Bir akarsuyun önünün kendisine göre daha yüksek ve eğimli bir yerden gelen başka bir akarsuyun ya da sel sularının taşıdığı alüvyonlarla kapatılması sonucu oluşan göllerdir. Tatlı su gölleridir.

Gediz, Bakırçay, Küçük Menderes ve Büyük menderes bölgenin önemli akarsularıdır.

Bölgenin gölleri alüvyon set gölleridir. Bakırçay ovası üzerindeki Marmara Gölü ve Büyük Menderes ovası üzerindeki Bafa (Çamiçi) Gölü bölgenin önemli gölleri arasındadır ve alüvyon set gölleridir.
Büyük Menderes üzerindeki Kemer ve Adıgüzel barajları ile Gediz üzerindeki Demirköprü baraj gölleri önemli yapay göller arasındadır.

İKLİM VE BİTKİ ÖRTÜSÜ

Bölgenin iklimi dağların uzanış doğrultusu, denize olan uzaklık ve yükselti nedeniyle iki bölümde ayrı ayrı değerlendirilebilir.

Kıyı Ege Bölümü:

Kıyı Ege Bölümü’nde kışları ılık ve yağışlı, yazları sıcak ve kurak geçen Akdeniz iklim şartları hakimdir.
Dağlar kıyıya dik uzandığı için Akdeniz iklimi geniş bir alana yayılabilmektedir.
En fazla yağış kış aylarında düşer ve yağışlar cephesel kökenlidir.
Ortalama 650mm yağış görülür; en fazla yağış alan yerleri dağların kıyıya paralel uzandığı Menteşe dağlık arazisidir(1000mm yi aşar).
Kışların ılık geçmesi seracılık için uygun ortam oluşturur. Ayrıca kış ılıklığı isteyen zeytin ve turunçgiller gibi bazı ürünlerin yetiştirilmesini kolaylaştırır.
Güneşlenme süresinin fazlalılığı ve sıcaklıkların yüksek oluşu kıyı turizmini geliştirmiştir.
Güneş enerjisinden yararlanma potansiyeli fazladır.
İlkbahar ve yaz döneminin kurak geçmesi yangın riskini arttırır.

İç Batı Anadolu Bölümü:

İç Batı Anadolu bölümünde denize olan uzaklık, yükseltinin artması ve dağların uzanış doğrultularının değişmesi nedeniyle karasal (bozkır) iklim şartları etkilidir.
Bu bölümde kar yağışı ve don olayı olağanlaşmıştır.
Kış sıcaklıkları 0ºC nin altındadır. Seracılığa uygun değildir.
Karın yerde kalma süresi uzundur.
Ortalama 400-500mm yağış alır.
Bitki örtüsünü Kıyı Ege bölümünde makiler oluşturur. 500-600m yükseltiye kadar makiler, daha yüksek alanlarda ise ormanlar görülür.
İç batı Anadolu bölümünde ise karasal iklim nedeniyle bitki örtüsü bozkıra dönüşür; yağışların arttığı yerlerde iğne yapraklı ormanlarda görülür.

NOT: Kıyı Ege bölümünde Akdeniz ikliminin etkisi güneyden kuzeye enlem, batıdan doğuya doğru yükseltinin etkisiyle azalır.